Z powodu niepewności związanej z europejskimi przepisami dotyczącymi wylesiania, unijni producenci mieszanek paszowych stoją w obliczu „zamrożonego” rynku soi, jak twierdzi FEFAC, europejskie stowarzyszenie przemysłu paszowego. FEFAC szacuje, że koszty dla europejskiego sektora hodowli zwierząt mogą sięgnąć 1,5 miliarda euro w 2026 roku.
UE wkrótce będzie musiała wykazać, że siedem towarów nie jest wylesianych. Oprócz soi są to olej palmowy, kawa, kakao, kauczuk, bydło i drewno oraz (niektóre) produkty z nich wytworzone.
Rozporządzenie UE w sprawie wylesiania (EUDR) zostało przesunięte o rok, do 30 grudnia 2025 r. dla dużych przedsiębiorstw i do czerwca 2026 r. dla małych przedsiębiorstw. Komisja Europejska poinformowała niedawno Parlament Europejski o rozważaniu przesunięcia wejścia w życie ustawy o wylesianiu o kolejny rok. Wynika to z problemów z systemem informatycznym, które mogą prowadzić do powtarzających się i długotrwałych przerw w działaniu. Firmy i organizacje, które są już gotowe na nowe przepisy, takie jak Nestlé, Mars Wrigley, Tony's Chocolonely i Rainforest Alliance, sprzeciwiły się tej propozycji.
Niecały miesiąc później Bruksela zmieniła swoje stanowisko. Zgodnie z nową propozycją, rozporządzenie UE o wylesianiu dla dużych i średnich przedsiębiorstw powinno po prostu wejść w życie 30 grudnia 2025 r. Jednak do połowy 2026 r. nie będą przeprowadzane żadne kontrole ani egzekwowanie przepisów. Małe przedsiębiorstwa otrzymają sześciomiesięczne przedłużenie i nie będą musiały przestrzegać ustawy o wylesianiu do 30 grudnia 2026 r.
Ponadto Komisja Europejska chce znieść wymogi sprawozdawcze dla przedsiębiorców na dalszych etapach łańcucha dostaw, takich jak detaliści i producenci żywności w UE. Nie będą oni już musieli składać oświadczeń o należytej staranności. Oznaczałoby to, że partia surowca musiałaby zostać wprowadzona do systemu informatycznego tylko raz, po wprowadzeniu na rynek, a odpowiedzialność ponosiłby importer, który jako pierwszy wprowadza produkty na rynek UE. To znacznie zmniejszyłoby obciążenie systemu informatycznego.
Fefac chce odroczenia dla wszystkich uczestników rynku
Europejska Federacja Producentów Pasz (Fefac) wysłała list do europejskich ministrów rolnictwa, w którym apeluje o odroczenie terminu dla małych i dużych firm. FEFAC uważa to za konieczne, aby „uniknąć poważnych zakłóceń w handlu, dalszego wzrostu kosztów w europejskim sektorze hodowli zwierząt oraz ograniczyć inflację cen produktów zwierzęcych”.
Według FEFAC, branża obawia się, że egzekwowanie przepisów zostanie wprowadzone z mocą wsteczną za sześć miesięcy bez inspekcji. Prezes FEFAC, Pedro Cordero, stwierdza w liście: „Dostawcy wycofali swoje oferty na dostawy w 2026 roku; pozostałe oferty na 2025 rok stały się skąpe i towarzyszą im znaczne podwyżki dopłat do cen EUDR. Obecne zakupy produktów sojowych na pierwszy i drugi kwartał 2026 roku są obecnie przyćmione przez niepewność prawną”.
FEFAC spodziewa się, że doprowadzi to do zakłóceń w dostawach soi z kluczowych krajów pochodzenia, co poniesie dodatkowe koszty sięgające 1,5 mld euro dla europejskiego sektora hodowli. „To poważnie podważa wizję UE dotyczącą rolnictwa i żywności, której celem jest właśnie wzmocnienie konkurencyjności europejskiego sektora hodowli” – powiedział Cordero.
Według nowej analizy wpływu przeprowadzonej przez stowarzyszenie branżowe, składki za ryzyko EUDR obecnie mieszczą się w przedziale 5% i 10% powyżej normalnych cen rynkowych śruty sojowej (czyli 20–40 euro za tonę). Według FEFAC, popyt w Europie w pierwszej połowie 2026 roku wyniesie około 15 milionów ton śruty sojowej.
Oznacza to, że dodatkowe koszty dla europejskiego sektora pasz i hodowli zwierząt gospodarskich szacuje się na 250–500 mln euro w pierwszej połowie przyszłego roku. Dotknie to przede wszystkim sektor drobiarski, który w dużym stopniu opiera się na soi jako źródle wysokiej jakości białka, ale także sektor trzody chlewnej, według FEFAC. Według organizacji, premie rynkowe mogą być również wyższe, ponieważ nie jest jeszcze możliwe dokładne oszacowanie, ile produktów jest już zgodnych z rozporządzeniem EUDR.
Według analizy wpływu, wzrost cen śruty sojowej może również spowodować wzrost cen innych źródeł białka, zwłaszcza roślin oleistych (około 23 mln ton dla unijnego przemysłu paszowego). Ten wzrost kosztów szacuje się na 250–300 mln euro w pierwszej połowie 2026 r. FEFAC spodziewa się również wzrostu marż na aminokwasy syntetyczne.
Nowa propozycja ustawy o wylesianiu musi jeszcze zostać zatwierdzona przez Parlament Europejski i ministrów rolnictwa państw członkowskich. Muszą się oni szybko spotkać, aby zapewnić termin wdrożenia.